ΥΓΕΙΑ
Παγκόσμια Ημέρα Αlzheimer: Η πρόληψη και το επιστημονικό «οπλοστάσιο» για τη νόσο
Ο σημερινός εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Νόσου Alzheimer φέρνει στο προσκήνιο τους δεκάδες εκατομμύρια ασθενείς σε όλο τον κόσμο αλλά και τις οικογένειές τους, που γίνονται συνοδοιπόροι στη δύσκολη αυτή πορεία και φροντιστές τους.
Παγκοσμίως οι ανοϊκοί ασθενείς είναι 44 εκατ. και αναμένεται να φτάσουν τα 65,7 εκ. μέχρι το 2030 και τα 115,4 εκατομμύρια μέχρι το 2050. Στην Ευρώπη οι ανοϊκοί ασθενείς είναι σήμερα 10 εκατ. και στην Ελλάδα εκτιμάται ότι ανέρχονται σε 200.000.
Παράλληλα, όμως έρχονται στο προσκήνιο και οι έρευνες, οι επενδύσεις και η συνεργασία στο επιστημονικό πεδίο που στοχεύουν αφενός στον έλεγχο του κοινωνικού κόστους της άνοιας, όσο και στην προσφορά αξιοπρέπειας και ποιότητας ζωής στους πάσχοντες και στις οικογένειές τους.
Τι είναι και πότε εμφανίζεται η άνοια
Στις μέρες μας, παρατηρείται μια χωρίς προηγούμενο αύξηση του αριθμού των ατόμων της τρίτης ηλικίας. Στις αναπτυγμένες χώρες, η αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης «αποκάλυψε» την άνοια (α στερητικό + νους, απώλεια του νου) με πιο συχνή μορφή της τη νόσο Αλτσχάιμερ (50% του συνόλου των περιστατικών άνοιας ) ως ένα μείζον ιατρικό, κοινωνικό και οικονομοτεχνικό πρόβλημα.
Στο παρελθόν, η απώλεια της μνήμης θεωρούνταν φυσιολογική συνέπεια των γηρατειών. Σήμερα η άποψη αυτή δεν γίνεται δεκτή. Είναι γεγονός ότι η ικανότητα να συγκρατούμε πληροφορίες στη μνήμη μας ελαττώνεται φυσιολογικά με το πέρασμα του χρόνου, με αποτέλεσμα οι ηλικιωμένοι να δυσκολεύονται να θυμηθούν πρόσφατα γεγονότα και ονόματα προσώπων. Αυτές όμως οι δυσκολίες είναι τόσο ήπιες, ώστε δεν δημιουργούν σοβαρά προβλήματα στην καθημερινή ζωή των ηλικιωμένων.
Ωστόσο ο κίνδυνος για ανάπτυξη άνοιας αυξάνεται με τη γήρανση και η νόσος είναι εξαιρετικά συχνή στις μεγάλες ηλικίες: το 2% του πληθυσμού ηλικίας 65-74 έχει άνοια, ποσοστό που ανεβαίνει στο 19% για τις ηλικίες 75-84 και στο 42% για τους μεγαλύτερους των 85 ετών.
Άνοια είναι η κλινική εκδήλωση της απώλειας πνευματικών ικανοτήτων που προϋπήρχαν, ως αποτέλεσμα δυσλειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου. Η δυσλειτουργία αυτή μπορεί να οφείλεται σε μια σειρά νευρολογικών νόσων με συχνότερη τη νόσο Αλτσχάιμερ. Αναφέρονται επίσης η αγγειακή άνοια (άνοια λόγω εγκεφαλικών επεισοδίων), η Παρκινσονική άνοια (άνοια ως αποτέλεσμα της νόσου του Πάρκινσον), η άνοια με σωμάτια Lewy, η μετωποκροταφική άνοια κλπ.
Η νόσος Αλτσχάιμερ και τα συμπτώματα
Η νόσος Αλτσχάιμερ χαρακτηρίζεται από την εναπόθεση στον εγκέφαλο δύο παθολογικών πρωτεϊνών, του β-αμυλοειδούς και της πρωτεΐνης «τ», εναπόθεση που οδηγεί σε δυσλειτουργία και στη συνέχεια σε θάνατο των νευρικών κυττάρων.
Εκφράζεται με μια σειρά συμπτωμάτων
-Διαταραχές μνήμης, ιδιαίτερα της πρόσφατης μνήμης (π.χ. επανάληψη της ίδιας ερώτησης πολλές φορές)
-Διαταραχές της ικανότητας κατανόησης και έκφρασης του λόγου
-Διαταραχές των οπτικοχωρικών δυνατοτήτωνς (π.χ. απώλεια προσανατολισμού, δυσκολία χρήσης μέσων μεταφοράς, ατυχήματα κατά την οδήγηση)
-Διαταραχές της κρίσης (π.χ. μειωμένη αντίληψη και αποδοχή της απώλειας μνήμης, αδυναμία λήψης αποφάσεων για τον εαυτό τους και τους άλλους)
Η νόσος Αλτσχάιμερ εκτός από τα νοητικά προβλήματα παρουσιάζει και συμπτώματα ψυχιατρικού χαρακτήρα. Τα συμπτώματα αυτά οφείλονται κυρίως σε χημικές αλλαγές στον εγκέφαλο ως αποτέλεσμα της νόσου και είναι εξαιρετικά συχνά. Οι αλλαγές στη διάθεση (π.χ. κατάθλιψη), συμπεριφορά που χαρακτηρίζεται από επιθετικότητα/ευερεθιστότητα/αρνητισμό/ πείσμα και παραληρήματα (π.χ. καχυποψία έναντι είτε ξένων είτε οικείων προσώπων) και ψευδαισθήσεις (κυρίως οπτικές, όπως π.χ. οικείων προσώπων από το παρελθόν που δεν βρίσκονται εν ζωή) είναι τα κύρια συμπτώματα.
Πότε εμφανίζεται
Η έναρξη της νόσου Αλτσχάιμερ είναι αργή και προοδευτική, με τα συμπτώματα να εκδηλώνονται με διαφορετικό τρόπο σε κάθε ασθενή και να επιδεινώνονται με την πρόοδο της νόσου. Συνήθως, αλλά όχι απαραίτητα, οι διαταραχές της μνήμης είναι το πρωιμότερο σύμπτωμα, ακολουθούμενο από τα υπόλοιπα. Η νόσος Αλτσχάιμερ, σταδιακά οδηγεί στην προοδευτική πλήρη αποδιοργάνωση της προσωπικότητας του ασθενούς. Τα άλλα ανοϊκά σύνδρομα εμφανίζουν παρόμοια εκπτωτική εικόνα. Από την έναρξη των συμπτωμάτων μέχρι τα τελικά στάδια της νόσου μεσολαβούν κατά μέσο όρο 6 έως 10 χρόνια. Ωστόσο, η ταχύτητα εξέλιξης της νόσου ποικίλει από ασθενή σε ασθενή (π.χ. μπορεί να είναι ταχύτερη από 6 ή να διαρκέσει και 15 ή 20 έτη).
Οι αιτίες
Οι αιτίες της νόσου Αλτσχάιμερ δεν είναι εν πολλοίς γνωστές. Φαίνεται ότι γενετικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο. Ταυτόχρονα, περιβαλλοντικοί παράγοντες συμπεριλαμβανομένων αγγειακών νόσων (π.χ. διαβήτης, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία), και τρόπου ζωής (π.χ. εκπαίδευση, επάγγελμα, πνευματικές, κοινωνικές δραστηριότητες, φυσική άσκηση, δίαιτα κλπ), φαίνεται να επηρεάζουν την πιθανότητα ανάπτυξης της νόσου.
Η αντιμετώπιση
Το κλειδί για την αποτελεσματική αντιμετώπιση της νόσου Αλτσχάιμερ επισημαίνουν οι ειδικοί είναι η έγκαιρη διάγνωσή της. Όσο νωρίτερα γίνει η διάγνωση της νόσου, τόσο καλύτερα είναι τα αποτελέσματα της θεραπείας. Ο οικογενειακός γιατρός, ο νευρολόγος ή ο ψυχίατρος, ειδικευμένος σε προβλήματα μνήμης θα αξιολογήσει το πρόβλημα, θα ενημερώσει για τις εξετάσεις που πρέπει να γίνουν και θα καθοδηγήσει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τον ασθενή. Σήμερα υπάρχουν φάρμακα τα οποία ελέγχουν τα συμπτώματα της νόσου και εξασφαλίζουν στον ασθενή καλή ποιότητα ζωής. Επιπλέον, υπάρχουν μη φαρμακευτικές θεραπείες, οι οποίες μπορούν να κρατήσουν τις νοητικές λειτουργίες του ασθενούς σε καλή κατάσταση για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Το επιστημονικό «οπλοστάσιο» για τη νόσο
Τα τελευταία χρόνια έχουν σημειωθεί σημαντικές πρόοδοι στην πρόληψη, τη διάγνωση και την θεραπεία της νόσου Αλτσχάιμερ και των άλλων μορφών άνοιας. Έχουν αυξηθεί σημαντικά οι γνώσεις των επιστημόνων για τους παράγοντες κινδύνου και τους προστατευτικούς παράγοντες, γεγονός που επιτρέπει να μιλάμε για πρόληψή της.
Η διάγνωση σε πρώιμα στάδια είναι εφικτή με προηγμένες μεθόδους (PIB PET- τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων, ογκομετρική MRI, δείκτες στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό, γενετικός έλεγχος, νευροψυχολογικές δοκιμασίες), ώστε να επιτρέπεται η εφαρμογή πολλαπλών παρεμβάσεων φαρμακευτικών ή μη.
Έχουν ταυτοποιηθεί 34 προδιαθεσικά γονίδια για τη Νόσο Alzheimer. Συνολικά, ο κίνδυνος νόσησης των πρώτου βαθμού συγγενών των ατόμων με Νόσο Alzheimer είναι 3-4 φορές μεγαλύτερος από τα άτομα χωρίς οικογενειακό ιστορικό.
Δίδονται συμπτωματικές θεραπείες που διατηρούν τη λειτουργικότητα και την ποιότητα ζωής ασθενών και φροντιστών (Αναστολείς χολινεστερασών – Μεμαντίνη). Πάνω από 100 φάρμακα δοκιμάζονται κλινικά σε ανθρώπους αυτή τη στιγμή.
Οι οργανώσεις Alzheimer παίζουν σημαντικό ρόλο στη συνολική διαχείριση της νόσου. Η έγκαιρη διάγνωση της άνοιας έχει σημασία γιατί η νόσος επηρεάζει όχι μόνο τον ασθενή, αλλά και το οικογενειακό του περιβάλλον, συχνά δημιουργεί στους φροντιστές συναισθήματα θυμού, ντροπής, ενοχών και πένθους, φέρνοντάς τους στα ψυχικά και σωματικά όριά τους.
Η πρόληψη της άνοιας
Οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου που έχουν διαπιστωθεί για τη νόσο Αλτσχάιμερ είναι η γενετική προδιάθεση και η αύξηση της ηλικίας, παράγοντες μη τροποποιήσιμοι.
Ωστόσο, υπάρχουν και τροποποιήσιμοι παράγοντες όπως είναι οι καρδιαγγειακοί παράγοντες, το κάπνισμα, οι κακώσεις της κεφαλής, η κατάθλιψη, διάφορα φάρμακα (οιστρογόνα, αντιυπερτασικά, αντιλιπιδαιμικά, αντιφλεγμονώδη κ.ά.), οι παράγοντες που επηρεάζουν τα νοητικά αποθέματα (IQ, εκπαίδευση, επάγγελμα, πνευματικές, κοινωνικές δραστηριότητες, φυσική άσκηση κ.ά.) και οι διατροφικοί παράγοντες.
Οι καρδιαγγειακοί παράγοντες προδιαθέτουν για αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και αγγειακή άνοια. Πρόσφατες μελέτες παρέχουν ενδείξεις ότι διαβήτης, υπέρταση, δυσλιπιδαιμία, και παχυσαρκία στη μέση ηλικία πιθανώς να αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης νόσου Αλτσχάιμερ μερικές δεκαετίες αργότερα.
Οι εγκεφαλικές κακώσεις – σε οποιαδήποτε ηλικία- που έχουν ως αποτέλεσμα διάσειση και απώλεια συνείδησης για μεγάλο χρονικό διάστημα, φαίνεται να αυξάνουν την πιθανότητα για νόσο Αλτσχάιμερ.
Άνθρωποι με μεγαλύτερα νοητικά αποθέματα πιθανώς μπορούν να αντισταθμίσουν τις βλάβες τύπου νόσου Αλτσχάιμερ στον εγκέφαλό τους, ώστε να εκδηλώνουν τη νόσο αργότερα ή και καθόλου.
Πολλές μελέτες δείχνουν ότι άνθρωποι με υψηλότερο IQ, περισσότερα χρόνια εκπαίδευσης, περισσότερο απαιτητικά επαγγέλματα και περισσότερες δραστηριότητες ελεύθερου χρόνου (πνευματικές, κοινωνικές, σωματικές) έχουν μικρότερες πιθανότητες ανάπτυξης νόσου Αλτσχάιμερ.
Ο κύριος περιβαλλοντικός παράγοντας που έχει συσχετιστεί με τη νόσο Αλτσχάιμερ είναι η διατροφή. Μεγαλύτερη πρόσληψη βιταμινών C, Ε, Β6, Β12 και φυλλικού οξέος, φλαβονοειδών, ακόρεστων λιπαρών και μέτρια κατανάλωση αλκοόλ έχουν συσχετιστεί με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης νόσου Αλτσχάιμερ. Νεότερα δεδομένα υποδηλώνουν ότι η Μεσογειακή Δίαιτα πιθανώς σχετίζεται και με μειωμένη πιθανότητα για νόσο Αλτσχάιμερ.
10 Προειδοποιητικά σημεία της νόσου Αλτσχάιμερ
Μη συγκράτηση ονομάτων και φυσιογνωμιών.
Δυσκολία έκφρασης και αναζήτησης των κατάλληλων λέξεων.
Απώλεια συχνή προσωπικών αντικειμένων (γυαλιά, χάπια, κλειδιά).
Κενά μνήμης σε πρόσφατα γεγονότα αλλά όχι και στα παλαιότερα.
Δυσκολία να διεκπεραιωθούν εργασίες που παλαιότερα γίνονταν πολύ εύκολα, π.χ. μαγείρεμα, οδήγηση.
Δυσκολία στον προγραμματισμό δραστηριοτήτων και οργάνωσης της καθημερινότητας.
Απώλεια προσανατολισμού σε περιοχές γνώριμες.
Δυσκολία στις ημερομηνίες, τα ραντεβού και τις υποχρεώσεις.
Αλλαγές στη διάθεση και την προσωπικότητα.
Προβλήματα με τη μνήμη που δυσκολεύουν συνεχώς την καθημερινή ζωή.
Πηγή: Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών (μη κερδοσκοπικός οργανισμός, ο οποίος ιδρύθηκε το 2002 από συγγενείς ανοϊκών ασθενών και επαγγελματίες υγείας που ασχολούνται με τη νόσο Αλτσχάιμερ).
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
UCL: Κάθε τσιγάρο κλέβει 20 λεπτά ζωής από τους καπνιστές
Μια νέα μελέτη, η οποία δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα, προειδοποιεί ότι το κάπνισμα είναι πιο βλαβερό απ’ ό,τι πιστευόταν μέχρι τώρα, καθώς κάθε ένα τσιγάρο αφαιρεί περίπου 20 λεπτά από το προσδόκιμο ζωής του καπνιστή.
Για άλλη μια φορά οι αρχές κάλεσαν τους καπνιστές να κόψουν το κάπνισμα το 2025, καθώς αυτή η νέα μελέτη αποκαλύπτει ότι οι βλάβες από το κάπνισμα είναι ακόμα πιο επικίνδυνες απ’ ό,τι πίστευαν οι ειδικοί.
Ερευνητές του University College London (UCL, Πανεπιστημιακό Κολέγιο Λονδίνου) βρήκαν ότι κάθε τσιγάρο κλέβει κατά μέσο όρο περίπου 20 λεπτά από τη ζωή των καπνιστών, πράγμα που σημαίνει ότι ένα συνηθισμένο πακέτο 20 τσιγάρων συντομεύει κατά σχεδόν επτά ώρες τη ζωή ενός ανθρώπου.
Σύμφωνα με τη μελέτη, αν ένας άνθρωπος, ο οποίος καπνίζει 10 τσιγάρα την ημέρα, κόψει το κάπνισμα την 1η Ιανουαρίου, στις 8 Ιανουαρίου θα έχει αποτρέψει την απώλεια μιας ολόκληρης ημέρας ζωής.
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε μετά τη θέσπιση του νομοσχεδίου-ορόσημο περί καπνού και ατμίσματος, που πέρασε πρόσφατα σε δεύτερη ανάγνωση από τη βρετανική Βουλή των Κοινοτήτων.
Το νομοσχέδιο περιλαμβάνει μέτρα για να δημιουργηθεί η πρώτη απαλλαγμένη από το κάπνισμα γενιά, καθώς απαγορεύει σταδιακά την πώληση προϊόντων καπνού σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο σε όλους όσοι έχουν γεννηθεί μετά την 1η Ιανουαρίου 2009.
Περιλαμβάνει επίσης την επέκταση της απαγόρευσης του καπνίσματος σε μερικούς εξωτερικούς χώρους ώστε να μειωθούν οι βλάβες από το παθητικό κάπνισμα.
Το κάπνισμα είναι στο Ηνωμένο Βασίλειο η υπ’ αριθμόν ένα αιτία θανάτου, αναπηρίας και κακής υγείας που μπορεί να προληφθεί, σύμφωνα με τις αρχές.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ – Anadolu
- Γερμανία: Το Κέμνιτς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2025
- Το 2024, η θερμότερη χρονιά για την Κίνα εδώ και δεκαετίες
- Βουλγαρία και Ρουμανία γιόρτασαν την πλήρη ένταξη τους στη Σένγκεν
- Γερμανία: Άδεια μετ’ αποδοχών σε περίπτωση αποβολής θεσπίζει σχέδιο νόμου
- Neujahrsbotschaft 2025 des Metropoliten von Deutschland und Exarchen von Zentraleuropa Augoustinos
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
Η εξάρτηση των νέων από το Διαδίκτυο – Μέχρι και 9 ώρες στις οθόνες
Αύριο, Δευτέρα 30 Δεκεμβρίου, αναμένεται να ανακοινωθεί το σχέδιο της κυβέρνησης για την προστασία των ανηλίκων στα social media. Βασικός πυλώνας είναι η ενίσχυση του γονικού ελέγχου.
Με αφορμή τις ανακοινώσεις, το ΑΠΕ-ΜΠΕ συνομίλησε για τη χρήση του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στους εφήβους με τη Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, παθολόγο, καθηγήτρια Θεραπευτικής-Επιδημιολογίας-Προληπτικής Ιατρικής ΕΚΠΑ.
Τα στατιστικά στοιχεία που παρουσιάζει η κ. Ψαλτοπούλου είναι ανησυχητικά. Τονίζει ότι η υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί τελικά να γίνει εθισμός και υπογραμμίζει τη λήψη μέτρων τόσο από την Πολιτεία όσο και από την οικογένεια.
Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Παιδικής και Εφηβικής Ψυχιατρικής (American Academy of Child and Adolescent Psychiatry), στις ΗΠΑ, άνω του 90% των εφήβων έχουν χρησιμοποιήσει κοινωνικά δίκτυα, με το 75% αυτών να έχουν τουλάχιστον έναν ενεργό λογαριασμό και οι περισσότεροι από τους μισούς να τον επισκέπτονται καθημερινά.
Επίσης, οι έφηβοι μπορεί να βρίσκονται στο διαδίκτυο και μέχρι 9 ώρες ημερησίως, χρησιμοποιώντας το πολλές φορές και για την προετοιμασία των μαθημάτων τους.
Πιο αναλυτικά, πάνω από το ήμισυ των εφήβων στις ανεπτυγμένες χώρες εκφράζουν έντονη προσήλωση για την παρακολούθηση βίντεο στο διαδίκτυο, που ξεπερνά σημαντικά άλλες δραστηριότητες. Επίσης, ένα ικανό ποσοστό των εφήβων θεωρεί ότι είναι δύσκολο να εγκαταλείψει τα κοινωνικά δίκτυα ή αισθάνεται άγχος όταν αποσυνδέεται.
Παράλληλα, τα πιο πρόσφατα δεδομένα από το Γραφείο στην Ευρώπη της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ) δείχνει αύξηση στην προβληματική χρήση κοινωνικών δικτύων από τους εφήβους, από το 7% το 2018 σε 11% το 2022. Το γεγονός αυτό παράλληλα με το 12% των εφήβων που διατρέχει κίνδυνο για εξάρτηση από διαδικτυακά παιχνίδια (problematic gaming), υποδεικνύει το μέγεθος του κινδύνου της τεχνολογίας για την ψυχική υγεία και την ευημερία των εφήβων.
Όπως αναφέρεται από την ίδια επιστημονική εταιρεία, είναι σημαντικό οι γονείς να βοηθήσουν τους εφήβους να χρησιμοποιήσουν αυτά τα δίκτυα με υπευθυνότητα.
Και ενώ στα θετικά του διαδικτύου για έναν έφηβο περιλαμβάνεται η διάδραση με φίλους και η δημιουργία νέων φίλων, η εκπαίδευση και η ικανοποίηση ενδιαφερόντων για κάθε τομέα, από την άλλη πλευρά καταγράφονται πιθανοί κίνδυνοι. Σ’ αυτούς περιλαμβάνονται:
– η έκθεση σε επικίνδυνο ή ακατάλληλο περιεχόμενο (για παράδειγμα βία, ναρκωτικά),
– ο εκφοβισμός (cyberbullying) που αυξάνει την πιθανότητα για κατάθλιψη και αυτοκτονικό ιδεασμό,
– η έκθεση σε πολλαπλές διαφημίσεις και υπερ-καταναλωτικά πρότυπα,
– η ατομική υπερέκθεση,
– η παρεμβολή στη διάρκεια των εκπαιδευτικών και οικογενειακών δραστηριοτήτων, στην προετοιμασία της σχολικής εργασίας στο σπίτι, στον ύπνο και τη σωματική δραστηριότητα.
«Η ελκυστικότητα της λήψης συνεχών ενημερώσεων και εικονικής επικύρωσης διαμορφώνει τις απόψεις, αλλά παράλληλα μπορεί να καταναλώσει τον χρόνο, την προσοχή, ακόμα και την ψυχική υγεία, ειδικά σε ανήλικα άτομα. Η υπερβολική χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί τελικά να γίνει εθισμός», σημειώνει η κ. Ψαλτοπούλου.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
- Γερμανία: Το Κέμνιτς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2025
- Το 2024, η θερμότερη χρονιά για την Κίνα εδώ και δεκαετίες
- Βουλγαρία και Ρουμανία γιόρτασαν την πλήρη ένταξη τους στη Σένγκεν
- Γερμανία: Άδεια μετ’ αποδοχών σε περίπτωση αποβολής θεσπίζει σχέδιο νόμου
- Neujahrsbotschaft 2025 des Metropoliten von Deutschland und Exarchen von Zentraleuropa Augoustinos
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
ΕΦΕΤ: Συμβουλές και οδηγίες για ασφαλή εορταστικά γεύματα
Μπορεί η περίοδος των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς να είναι συνδεδεμένη με οικογενειακά και φιλικά τραπέζια, γιορτινά γεύματα και αυξημένη κατανάλωση πολλών ειδών τροφίμων ωστόσο παρατηρείται αύξηση των περιστατικών τροφιμογενών νοσημάτων, όπως και αυξημένη απώλεια και σπατάλη τροφίμων.
Για τον λόγο αυτό, ο ΕΦΕΤ παρέχει βασικές συμβουλές κι οδηγίες στους καταναλωτές, για να απολαμβάνουν ασφαλή γεύματα για αυτούς, τις οικογένειές τους και τους φίλους τους αλλά και να μπορούν να προστατευτούν από πρακτικές παραπλάνησης και παράλληλα να μειώσουν τη σπατάλη τροφίμων.
Πιο συγκεκριμένα, πριν την αγορά των τροφίμων:
– Προγραμματίζουμε τη λίστα με τα προϊόντα που θα χρειαστούμε.
– Αν συνηθίζουμε να παίρνουμε μαζί μας τσάντες για τα τρόφιμα, φροντίζουμε να έχουμε πολλές, ώστε να μπορούμε να τοποθετήσουμε σε διαφορετικές, τα ωμά τρόφιμα που χρειάζονται μαγείρεμα (π.χ. κρέας), από όλα τα υπόλοιπα προϊόντα και κυρίως από αυτά που είναι έτοιμα προς κατανάλωση (όπως οι σαλάτες), για να αποφύγουμε πιθανή διασταυρούμενη μικροβιακή επιμόλυνση.
– Αν σκοπεύουμε να μαγειρέψουμε κάτι για φίλους ή την οικογένειά μας ή να πραγματοποιήσουμε κάποιο τραπέζι, δεν ξεχνάμε να τους ρωτήσουμε αν υποφέρουν από κάποια τροφική αλλεργία, ώστε να προσέξουμε τα υλικά που θα χρησιμοποιήσουμε ή να τους προειδοποιήσουμε να μην φάνε κάποια από τα φαγητά. Αν κάποιος νιώσει αδιαθεσία ή παρουσιάσει αλλεργική αντίδραση μετά από κατανάλωση κάποιου τρόφιμου, θα πρέπει να αναζητήσει άμεσα ιατρική βοήθεια.
Να θυμόμαστε πως, σε παγκόσμια κλίμακα, οι καταναλωτές αναφέρουν πιο συχνά αλλεργικές αντιδράσεις σε τρόφιμα όπως το γάλα, τα αυγά, τα ψάρια και οστρακοειδή, τα αράπικα φιστίκια ή άλλους ξηρούς καρπούς, την σόγια, διάφορους σπόρους και το σιτάρι.
Κατά την προμήθεια των τροφίμων αγοράζουμε τρόφιμα από ελεγχόμενα σημεία της αγοράς και αποφεύγουμε τις αγορές τροφίμων από πλανόδιους πωλητές που δεν διαθέτουν τις σχετικές άδειες.
Δίνουμε ιδιαίτερη προσοχή στους χειρισμούς των τροφίμων από το προσωπικό των σημείων πώλησης, στις συνθήκες καθαριότητος του προσωπικού, του εξοπλισμού και του χώρου. Εξετάζουμε προσεκτικά τις ενδείξεις στην ετικέτα και ιδιαίτερα αυτές που αφορούν στην ημερομηνία. Αγοράζουμε τελευταία τα προϊόντα-τρόφιμα που χρειάζονται ψύξη ή κατάψυξη, ώστε να τα τοποθετήσουμε στο ψυγείο του σπιτιού μας το συντομότερο δυνατό.
Τα κρέατα βοοειδών, χοίρων, αιγοπροβάτων και πουλερικών διατίθενται είτε νωπά, είτε κατεψυγμένα, αλλά δεν πρέπει να διατίθενται ποτέ εκτός ψύξης.
Στα σημεία πώλησης του κρέατος πρέπει να υπάρχουν πινακίδες για την καταγωγή-προέλευση του κρέατος, πληροφορία που πρέπει να αναγράφεται και στην αυτοκόλλητη ετικέτα που εκδίδεται από την ταμειακή μηχανή.
Οι συσκευασμένες νωπές ή κατεψυγμένες γαλοπούλες πρέπει να φέρουν τη σήμανση αναγνώρισης του σφαγείου ή του εργαστηρίου τεμαχισμού (οβάλ σφραγίδα με τα αρχικά της χώρας που έχουν έδρα) και την ημερομηνία ανάλωσης (τοποθετημένη επάνω ή κάτω από τη συσκευασία ή το περιτύλιγμα, ώστε να είναι ευανάγνωστη). Τα σφάγια των ζώων πρέπει να έχουν σήμα καταλληλότητας (σφραγίδα) που τοποθετείται από τις αρμόδιες κτηνιατρικές υπηρεσίες. Οι νωπές εγχώριες μη συσκευασμένες γαλοπούλες πρέπει να είναι εκσπλαχνισμένες (απεντερωμένες) και αποπτιλωμένες (δίχως πούπουλα).
Για την προμήθεια κρέατος θηραμάτων, προσέχουμε τα σφάγια άγριων ή εκτρεφόμενων θηραμάτων να είναι εκσπλαχνισμένα. Τα θηράματα που διατίθενται ολόκληρα πρέπει να φέρουν σήμα καταλληλότητας (σφραγίδα), ενώ τα τυποποιημένα (εισαγόμενα ή εγχώρια) πρέπει να έχουν σήμα αναγνώρισης (οβάλ σφραγίδα με τα αρχικά της χώρας παραγωγής π.χ. για την Ελλάδα GR ή EL) και αναγραφή ημερομηνίας ανάλωσης.
Για την προμήθεια γαλακτοκομικών προϊόντων προσέχουμε τα τυριά να συντηρούνται σε ψυγείο ή σε ψυχόμενη προθήκη. Τα συσκευασμένα τυριά πρέπει να φέρουν σήμανση αναγνώρισης (οβάλ σφραγίδα με τα αρχικά της χώρας παραγωγής, π.χ. GR ή EL για την Ελλάδα), καθώς και την ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας πάνω στη συσκευασία. Τα προϊόντα που περιέχουν φυτικά λιπαρά (αντί ζωικού λίπους) είναι μη γαλακτοκομικά προϊόντα και πρέπει να διατίθενται προς πώληση σε διακριτούς χώρους από αυτούς των γαλακτοκομικών.
Αναφορικά με την προμήθεια και συντήρηση αυγών προσέχουμε όλα τα αυγά να έχουν στο κέλυφός τους ένδειξη με τον κωδικό παραγωγού με ευδιάκριτα γράμματα/αριθμούς (μέθοδος εκτροφής, χώρα προέλευσης, Περιφερειακή Ενότητα, ταυτοποίηση μονάδας). Στις συσκευασίες των τυποποιημένων αυγών (εκτός από τις ενδείξεις που υπάρχουν στο κέλυφος), πρέπει να αναγράφεται ο κωδικός αριθμός του ωοσκοπικού κέντρου, η κατηγορία ποιότητας και βάρους καθώς και η ημερομηνία ελάχιστης διατηρησιμότητας. Για την καλύτερη συντήρηση των αυγών είναι αναγκαίο να διατηρούνται σε σκιερό και δροσερό χώρο ή στο ψυγείο. Ακόμη, είναι καλό να θυμόμαστε πως δεν πλένουμε τα αυγά, δεν καταναλώνουμε τα αυγά ωμά, δεν χρησιμοποιούμε αυγά με ακάθαρτο, ραγισμένο και γενικά μη φυσιολογικό κέλυφος, δεν καταναλώνουμε αυγά με κηλίδες αίματος, ή με θολό ή χρωματισμένο ασπράδι, ή με ασπράδι ανακατεμένο με τον κρόκο ή αυγά με δυσάρεστη οσμή.
Παράλληλα, όταν αποθηκεύουμε προϊόντα στο ψυγείο τοποθετούμε τα ωμά τρόφιμα (π.χ. κρέας, ψάρι κ.λπ.) στα κάτω ράφια και μέσα σε κατάλληλους θήκες για τρόφιμα, ενώ στα πάνω ράφια τοποθετούμε τα έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα (π.χ. σαλάτες). Αυτό το κάνουμε για να αποκλείσουμε την πιθανότητα να πέσουν, λόγω απόψυξης, υγρά από τα ωμά στα έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα και να επιμολυνθούν. Επίσης, ελέγχουμε ότι η θερμοκρασία του ψυγείου μας δεν ξεπερνά τους 5 °C, είναι δηλαδή σε θερμοκρασία που κρατάει τα τρόφιμά μας ασφαλή μέχρι την ημερομηνία που αναγράφει η ετικέτα τους.
Πραγματοποιούμε πλήρη απόψυξη του κατεψυγμένου κρέατος πριν από το μαγείρεμα (π.χ. κατεψυγμένη γαλοπούλα, κατεψυγμένο κοτόπουλο), τοποθετώντας το στη συντήρηση του ψυγείου μας, καλυμμένο με προστατευτική μεμβράνη συσκευασίας κατάλληλη για τρόφιμα και μέσα σε δοχείο κατάλληλο για τρόφιμα, το οποίο να κρατάει τα υγρά από την απόψυξη.
Ο χρόνος πλήρους απόψυξης, πρέπει να είναι ανάλογος με το βάρος του προϊόντος.
Επίσης, τηρούμε τον χρόνο και τη θερμοκρασία ψησίματος της γαλοπούλας που προτείνεται στη συσκευασία, όταν πρόκειται για συσκευασμένες γαλοπούλες. Σε διαφορετική περίπτωση, προσαρμόζουμε τους χρόνους μας ανάλογα με το μέγεθος και το βάρος του προϊόντος.
Προετοιμάζουμε το κρέας για μαγείρεμα, ακολουθώντας τις ορθές πρακτικές για την υγιεινή τροφίμων, ώστε να αποφύγουμε επιμολύνσεις μαγειρεμένου κρέατος με ωμά τρόφιμα.
Μετά το μαγείρεμα, μπορούμε να επαναχρησιμοποιήσουμε τα περισσεύματα των τροφίμων μας που δεν καταναλώθηκαν με διαφορετικούς τρόπους.
Συγκεκριμένα, σκεπάζουμε τα περισσεύματα και τα βάζουμε στο ψυγείο ή στην κατάψυξη εντός δύο ωρών. Χωρίζουμε τα περισσεύματα σε μικρότερες μερίδες πριν τα καταψύξουμε, για να είναι πιο βολικό όταν τα ξεπαγώσουμε αργότερα. Μπορούμε, επίσης, να χρησιμοποιήσουμε το μαγειρεμένο κρέας που έχουμε καταψύξει για να φτιάξουμε ένα νέο γεύμα.
Στο διαδίκτυο, υπάρχουν δημιουργικές συνταγές και ιδέες για το πώς να εκμεταλλευτούμε τα χριστουγεννιάτικα περισσεύματά μας και να μην πάει τίποτα χαμένο. Ακόμη, στην ιστοσελίδα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες για την αποφυγή της σπατάλης τροφίμων.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
- Γερμανία: Το Κέμνιτς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2025
- Το 2024, η θερμότερη χρονιά για την Κίνα εδώ και δεκαετίες
- Βουλγαρία και Ρουμανία γιόρτασαν την πλήρη ένταξη τους στη Σένγκεν
- Γερμανία: Άδεια μετ’ αποδοχών σε περίπτωση αποβολής θεσπίζει σχέδιο νόμου
- Neujahrsbotschaft 2025 des Metropoliten von Deutschland und Exarchen von Zentraleuropa Augoustinos
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
Προστατευτική επίδραση του καφέ και του τσαγιού στον καρκίνο κεφαλής και τραχήλου
Η κατανάλωση καφέ και τσαγιού φαίνεται να συνδέεται με χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου κεφαλής και τραχήλου, συμπεριλαμβανομένων των καρκίνων του στόματος και του λάρυγγα, όπως διαπιστώνει πρόσφατη ανάλυση δεδομένων.
Ο καρκίνος της κεφαλής και του τραχήλου είναι ο έβδομος πιο συχνός καρκίνος παγκοσμίως και τα ποσοστά αυξάνονται στις χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος.
Στην έρευνα, που δημοσιεύεται στο περιοδικό της Αμερικανικής Αντικαρκινικής Εταιρείας «Cancer», εξετάστηκαν δεδομένα από 14 μελέτες διαφορετικών επιστημόνων που συνδέονται με τη Διεθνή Κοινοπραξία Επιδημιολογίας του Καρκίνου Κεφαλής και Τραχήλου.
Οι ερευνητές συγκέντρωσαν πληροφορίες σχετικά με 9.548 ασθενείς με καρκίνο κεφαλής και τραχήλου και 15.783 άτομα χωρίς καρκίνο. Όλοι οι συμμετέχοντες είχαν συμπληρώσει ερωτηματολόγια σχετικά με την προηγούμενη κατανάλωση καφέ με καφεΐνη ή χωρίς και τσαγιού.
Διαπιστώθηκε ότι σε σύγκριση με όσους δεν έπιναν καφέ, οι συμμετέχοντες που έπιναν περισσότερα από τέσσερα φλιτζάνια καφέ με καφεΐνη ημερησίως είχαν 17% χαμηλότερες πιθανότητες να έχουν καρκίνο κεφαλής και τραχήλου συνολικά, 30% χαμηλότερες πιθανότητες να έχουν καρκίνο της στοματικής κοιλότητας και 22% χαμηλότερες πιθανότητες να έχουν καρκίνο στον λαιμό. Επίσης, η κατανάλωση τριών έως τεσσάρων φλιτζανιών καφέ με καφεΐνη συνδέθηκε με 41% χαμηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του υποφάρυγγα, ενός τύπου καρκίνου στο κάτω μέρος του λαιμού.
Η κατανάλωση καφέ χωρίς καφεΐνη συσχετίστηκε με 25% χαμηλότερες πιθανότητες εμφάνισης καρκίνου της στοματικής κοιλότητας.
Η κατανάλωση ενός φλιτζανιού τσαγιού ή λιγότερο καθημερινά συνδέθηκε με 9% χαμηλότερο κίνδυνο καρκίνου κεφαλής και τραχήλου και 27% χαμηλότερο κίνδυνο καρκίνου του υποφάρυγγα. Αντίθετα, η κατανάλωση άνω του ενός φλιτζανιού συνδέθηκε με 38% υψηλότερες πιθανότητες καρκίνου του λάρυγγα.
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι, καθώς οι συνήθειες του καφέ και του τσαγιού είναι αρκετά περίπλοκες, τα ευρήματα αυτά αναδεικνύουν την ανάγκη για περισσότερα δεδομένα και περαιτέρω μελέτες γύρω από τον αντίκτυπο που μπορεί να έχουν ο καφές και το τσάι στη μείωση του κινδύνου καρκίνου.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
- Γερμανία: Το Κέμνιτς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2025
- Το 2024, η θερμότερη χρονιά για την Κίνα εδώ και δεκαετίες
- Βουλγαρία και Ρουμανία γιόρτασαν την πλήρη ένταξη τους στη Σένγκεν
- Γερμανία: Άδεια μετ’ αποδοχών σε περίπτωση αποβολής θεσπίζει σχέδιο νόμου
- Neujahrsbotschaft 2025 des Metropoliten von Deutschland und Exarchen von Zentraleuropa Augoustinos
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
Χρόνια λοίμωξη του εντέρου επηρεάζει την ανάπτυξη του Αλτσχάιμερ
Τη σχέση μεταξύ μιας χρόνιας λοίμωξης του εντέρου που προκαλείται από έναν κοινό ιό και της ανάπτυξης της νόσου Αλτσχάιμερ εντόπισαν ερευνητές του Arizona State University και του Banner Alzheimer’s Institute.
Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Alzheimer’s & Dementia».
Πρόκειται για τον κυτταρομεγαλοϊό, έναν από τους εννιά ιούς του έρπητα, στον οποίο πιστεύεται ότι οι περισσότεροι άνθρωποι εκτίθενται κατά τις πρώτες δεκαετίες της ζωής τους. Σύμφωνα με την έρευνα, σε ορισμένους ανθρώπους ο ιός μπορεί να παραμείνει σε ενεργή κατάσταση στο έντερο και να ταξιδέψει στον εγκέφαλο μέσω του πνευμονογαστρικού νεύρου, που συνδέει το έντερο και τον εγκέφαλο.
Μόλις φτάσει εκεί, ο ιός μπορεί να αλλάξει το ανοσοποιητικό σύστημα και να συμβάλει σε άλλες αλλαγές που σχετίζονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ.
Οι ερευνητές επισημαίνουν πάντως ότι η απλή επαφή με τον ιό, η οποία συμβαίνει σχεδόν σε όλους, δεν θα πρέπει να αποτελεί λόγο ανησυχίας, καθώς ο ιός εντοπίστηκε μόνο σε ένα υποσύνολο ατόμων.
Τώρα αναπτύσσουν ένα τεστ αίματος για τον εντοπισμό των ατόμων που έχουν ενεργή λοίμωξη από κυτταρομεγαλοϊό, ενώ επόμενος στόχος τους είναι να εξετάσουν αν τα υπάρχοντα αντιικά φάρμακα θα μπορούσαν να θεραπεύσουν ή να προλάβουν αυτή τη μορφή της νόσου Αλτσχάιμερ.
Οι ερευνητές σημειώνουν ότι η μελέτη καταδεικνύει τον πιθανό αντίκτυπο που μπορούν να έχουν οι λοιμώξεις στην υγεία του εγκεφάλου και τον νευροεκφυλισμό. Ωστόσο, συμπληρώνουν ότι χρειάζονται ανεξάρτητες μελέτες για να δοκιμαστούν τα ευρήματά τους.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
- Γερμανία: Το Κέμνιτς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2025
- Το 2024, η θερμότερη χρονιά για την Κίνα εδώ και δεκαετίες
- Βουλγαρία και Ρουμανία γιόρτασαν την πλήρη ένταξη τους στη Σένγκεν
- Γερμανία: Άδεια μετ’ αποδοχών σε περίπτωση αποβολής θεσπίζει σχέδιο νόμου
- Neujahrsbotschaft 2025 des Metropoliten von Deutschland und Exarchen von Zentraleuropa Augoustinos
ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ
Τα μικροπλαστικά μπορεί να συσχετίζονται με υπογονιμότητα και καρκίνο
Τα μικροπλαστικά από σκουπίδια και ελαστικά που αποσυντίθενται και εκλύονται στον αέρα δημιουργώντας ατμοσφαιρική ρύπανση φαίνεται ότι συσχετίζονται με σοβαρά προβλήματα υγείας, όπως ανδρική και γυναικεία υπογονιμότητα, καρκίνο του παχέος εντέρου και κακή λειτουργία των πνευμόνων.
Τα παραπάνω διαπιστώνει ανασκόπηση 3.000 μελετών, την οποία έκαναν ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο και δημοσιεύουν στο περιοδικό «Environmental Science & Technology».
Τα σωματίδια μπορεί επίσης να συμβάλλουν στη χρόνια φλεγμονή των πνευμόνων, η οποία είναι πιθανό να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του πνεύμονα.
Οι περισσότερες μελέτες της ανασκόπησης βασίστηκαν σε ζώα, ωστόσο οι ερευνητές σημειώνουν ότι τα συμπεράσματα πιθανώς ισχύουν και για τους ανθρώπους, οι οποίοι εκτίθενται στις ίδιες συνθήκες ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Τα μικροπλαστικά είναι μικρότερα από πέντε χιλιοστά και βρίσκονται παντού στο περιβάλλον. Κάθε χρόνο οι εταιρείες σε όλο τον κόσμο παράγουν σχεδόν 460 εκατομμύρια τόνους πλαστικού και ο αριθμός αυτός προβλέπεται να φτάσει τα 1,1 δισεκατομμύρια μέχρι το 2050.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
- Γερμανία: Το Κέμνιτς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης 2025
- Το 2024, η θερμότερη χρονιά για την Κίνα εδώ και δεκαετίες
- Βουλγαρία και Ρουμανία γιόρτασαν την πλήρη ένταξη τους στη Σένγκεν
- Γερμανία: Άδεια μετ’ αποδοχών σε περίπτωση αποβολής θεσπίζει σχέδιο νόμου
- Neujahrsbotschaft 2025 des Metropoliten von Deutschland und Exarchen von Zentraleuropa Augoustinos
You must be logged in to post a comment Login