Βιογραφικά στοιχεία :

Ο  Κωνσταντίνος Βουδούρης είναι ομότιμος καθηγητής της φιλοσοφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Ελληνικής Φιλοσοφίας και επανειλημμένως διατελέσας Πρόεδρος, Αντιπρόεδρος και Γενικός Γραμματέας της Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρείας. Είναι μέλος της CD της FISP και Διευθυντής του Φιλοσοφικού Περιοδικού “Ελληνική Φιλοσοφική Επιθεώρηση”, Επιστημονικού Όργάνου της Ελληνικής Φιλοσοφικής Εταιρείας. Είναι συγγραφεύς μεγάλου αριθμού επιστημονικών άρθρων και βιβλίων, που διερευνούν θέματα όχι μόνο της ελληνικής φιλοσοφίας αλλά και των άλλων κλάδων της φιλοσοφίας και έχει οργανώσει περισσότερα από πενήντα Πανελλήνια και Διεθνή Φιλοσοφικά Σεμινάρια και Συνέδρια οικουμενικής εμβέλειας.
Έχει επισκεφθή και ομιλήσει σε πολλά Πανεπιστήμια της Ευρώπης, της Αμερικής, του Καναδά, της Αφρικής και της Ασίας και εν γένει προβάλλει σε διεθνές και παγκόσμιο πλαίσιο την ελληνική φιλοσοφική διανόηση και τον ελληνικό πολιτισμό.
Είναι επίτιμος δημότης των Δήμων Λινδίων, Ροδίων και Σαμίων.

Η συνέντευξη :

ΕΡ. Οργανώνετε φέτος κ. Καθηγητά , σε συνεργασία με την Παγκόσμια Ομοσπονδία Φιλοσοφικών Εταιρειών, την Ελληνική Φιλοσοφική Εταιρεία και την Κυπριακή Φιλοσοφική Εταιρεία, το Παγκόσμιο Συνέδριο για τα 2.400 χρόνια από την γέννηση του Αριστοτέλη, με θέμα “Η φιλοσοφία του Αριστοτέλη”. Ποια νομίζετε ότι είναι σήμερα η θέση του Αριστοτέλη στη σύγχρονη παγκόσμια φιλοσοφία και στον σύγχρονο κόσμο;

Οργανώνουμε το Παγκόσμιο Συνέδριο προς τιμήν του φιλοσόφου Αριστοτέλη για τα 2.400 χρόνια από τη γέννησή του. Είναι ο μοναδικός φιλόσοφος που υπήρξε επί 20 χρόνια μαθητής του Πλάτωνα. Ποτέ ξανά στην ιστορία ένας μαθητής δεν διδασκόταν τόσα χρόνια από τον ίδιο δάσκαλο. Η φιλοσοφία ως κατ΄εξοχήν ηθική επιστήμη λαμβάνει υπόσταση με τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη. Εξετάζουμε τις σημαντικές επιδράσεις στην επιστήμη στη μετά Αριστοτέλη εποχή. Για παράδειγμα, ακόμα και στο Βυζάντιο ο Αριστοτέλης έχει επίδραση στη φιλοσοφία αλλά και στις μεταγενέστερες εποχές. Τον αποκαλούσαν δε με το όνομα “οφιλόσοφος” γιατί θεωρούσαν ότι δεν υπήρχε άλλος σαν κι αυτόν. Σε όλα τα πανεπιστήμια του κόσμου διδάσκουν τον Αριστοτέλη. Είναι σήμερα κατ’ εξοχήν παρών. Όπου εφαρμόζεται η φιλοσοφική εκπαίδευση, διδάσκεται ο Αριστοτέλης και ο Πλάτωνας. Σοβαρές εκδόσεις υπάρχουν στη Λιψία και στην Οξφόρδη. Ο Αριστοτέλης είναι μια διάνοια , είναι μια πολυδιάστατη προσωπικότητα και λέει μόνο την αλήθεια. Δεν είναι δηλαδή ένας δημαγωγός. Είναι ένα κριτικό πνεύμα και έχει αντικειμενικότητα. Είναι παρών σε κάθε εποχή.

ΕΡ.  Η Ελλάδα πελαγοδρομεί σήμερα σε μία κρίση άνευ προηγουμένου. Σε τι θα μπορούσε να τη διδάξει ο Αριστοτέλης, με την πολιτική, τη φιλοσοφία και την ηθική του σκέψη;

Ο Αριστοτέλης, με την ηθική στο βιβλίο του “Ηθικά Νικομάχεια ” καιμε την πολιτική του φιλοσοφία στο βιβλίο του “Πολιτικά”, έχει τέτοιες ιδέες που όποιος της ακολουθήσει, μαθαίνει τον σωστό δρόμο. Εκεί υπάρχουν όλα τα σημαντικά θεωρήματα για τις αξίες του ανθρώπου. Αν ξεκόψεις από τον Αριστοτέλη και τον Πλάτωνα, πέφτεις στη βαρβαρότητα και την άγνοια. Η Ελλάδα πάντα περνάει κρίση. Είναι η γεωστρατηγική της θέση στον παγκόσμιο χάρτη. Στα χρόνια που έχω ζήσει, δε θυμάμαι μια εποχή κατά την οποία να επικρατούσε μία τέτοια αμεριμνησία. Δεν διαρκούσε ποτέ αυτό. Η Ελλάδα δεν ακολούθησε την πολιτική και ηθική φιλοσοφία του Αριστοτέλη. Αν οι πολιτικοί μας είχαν την αρετή του Αριστοτέλη, δεν θα φτάναμε ως εδώ. Μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο υπήρχαν πολιτικοί, όπως π.χ. ο Πλαστήρας, που πέθαναν χρεωμένοι. Ο Αμερικανισμός άρχισε να μπαίνει στην πολιτική ζωή των Ελλήνων μετά τη Μεταπολίτευση. Ηττηθήκαμε από την κακή πολιτική που ακολούθησαν οι πολιτικοί της εποχής μας. Πρέπει οι νεότεροι να ακολουθήσουν την πολιτική του Αριστοτέλη και να δουν τις ανάγκες του ανθρώπου στην τελική του ιδιότητα. Πάντα έχουμε να επωφεληθούμε από αυτόν τον φιλόσοφο.

ΕΡ.  Το γεγονός ότι εορτάζονται φέτος σε όλο τον κόσμο τα 2.400 χρόνια από τη γέννηση του Αριστοτέλη , είναι ζωντανή απόδειξη ότι η σκέψη και το έργο του δεν πέθαναν μαζί του. Πως αξιολογείτε σήμερα με την απόσταση που μας δίδει ο χρόνος την επίδραση της σκέψης και του έργου του Αριστοτέλη από την κλασική Ελλάδα και τον Μέγα Αλέξανδρο μέχρι τη Ρώμη, τον Μεσαίωνα , την Αναγέννηση και τον σύγχρονο κόσμο;

Οι εποχές δεν αντικρίζονται με τον ίδιο τρόπο. Για μια περίοδο στο Βυζάντιο, ο Πλάτωνας είχε πολύ μεγάλη σπουδαιότητα. Κατόπιν ήρθε ο Αριστοτέλης και ούτω καθεξής. Στη Μεσαιωνική Ευρώπη, επικρατεί η Θωμιστική φιλοσοφία. Ο Θωμάς Ακινάτος, ήταν μαθητής του Αριστοτέλη και επηρέασε τις αξίες του Καθολικισμού. Μεταγενέστερα, στην Αναγέννηση, ήρθαν άλλες επιρροές άλλων φιλοσόφων αλλά δεν ήταν πάντοτε της ίδιας εντάσεως. Σήμερα, που οι άνθρωποι τείνουν προς τα δημοκρατικά πολιτεύματα και που εκτιμάται η αξία τους και τα δικαιώματα τους, ο Αριστοτέλης είναι παρών. Όχι με την Αμερικανική έννοια του ατομικού δικαιώματος . Για τον Αριστοτέλη αυτό δεν έχει νόημα. Δε ζεις μόνος σου αλλά πάντα με άλλους. Ο ίδιος λέει πρώτα η “πόλις” και ύστερα να αναφαίρετα δικαιώματα των ατόμοων. Να υπάρχει παιδεία και αξιοπρέπεια. να αλληλούποστηρίζονται και να προοδεύουν στην αρετή, που δεν είναι δυνατόν να υπάρχει αν λείπει η συγκροτημένη παιδεία. Σήμερα υπάρχουν αρκετά κινήματα που φέρνουν τον Αριστοτέλη στην επιφάνεια, όπως αυτό των Νεο- Αριστοτελικών.

ΕΡ. Ποια είναι , κατά τη γνώμη σας, η επίδραση του ειδικότερα πάνω στη σύγχρονη παγκόσμια φιλοσοφική σκέψη;

Εξαρτάται από το περιεχόμενο. Η φιλοσοφική διανόηση έχει πολλές περιοχές, όπως η πολιτική,η ηθική, η μεταφυσική, η οντολογία, η γνωσιολογία κ.α. Από την άποψη της επιστήμης, ο Αριστοτέλης είχε να κάνει με πολύ σημαντικά έργα, αναλόγως βέβαια και με τα εργαλεία της εποχής του. Ο συγκεκριμένος φιλόσοφος έκανε πραγματική έρευνα στην πολιτική και την ηθική. Η επίδρασή του στη σημερινή εποχή διαφέρει ως προς τοαντικείμενο για το οποίο αναφέρεστε. Υπάρχουν σημαντικές απόψεις για την πολιτική , για τη μεταφυσική, για την κοσμοθεωρία κ.α.

Στην ιατρική ή και την πυρηνική έρευνα, ο ίδιος έχει κάνει πολύ σπουδαίες ανακαλύψεις. Από τότε όμως μέχρι σήμερα τα πράγματα έχουν εξελιχθεί. Επομένως, δεν θα γυρίσουμε στην αρχική ανακάλυψη του Αριστοτέλη. Χωρίς όμως αυτόν, δεν παίρνεις την ανάλογη παιδεία για να προχωρήσεις. Κάπως έτσι η φιλοσοφία του επιδρά ακόμα και σήμερα στην παγκόσμια φιλοσοφική σκέψη.

ΕΡ.  Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει πολλά προβλήματα και πολλοί είναι απαισιόδοξοι για τις προοπτικές της. Το Brexitείναι ένα δείγμα αυτής της κρίσης. Ορισμένοι υποδεικνύουν και την Ελλάδα ως ένα άλλο δείγμα ανεπάρκειας και προβληματικότητας των Ευρωπαϊκών πολιτικών. Μήπως τελικά το καίριο λάθος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι να επιδιώκει την ενοποίηση πάνω στη βάση της κοινής οικονομικής αγοράς; Η αγορά παράγει από τη φύση της ανισότητα και δε μπορεί να είναι βάση ισοτιμίας. Μήπως αυτό δικαιώνει τον Αριστοτέλη που έλεγε ότι δεν υπάρχει μεγαλύτερη ανισότητα από την ισότητα μεταξύ άνισων;

Αυτό είναι ένα πολύ σημαντικό θέμα. Η Ε.Ε. ξεκίνησε με την αλληλεγγύη και την ισότητα των κρατών. Δεν έλαβαν όμως υπόψιν τους ότι υπάρχουν οι “ανώτερες” χώρες και οι “κατώτερες” χώρες.Υπάρχουν ελεύθεροι πολίτες και οι μη; Έτσι δημιουργούνται θέματα που ανατρέπουν εξ’ ολοκλήρου το αρχικό σχέδιο της Ε.Ε . Αρχικά η Ένωση ξεκίνησε ως κοινή αγορά, ως οικονομική κοινότητα. Τα κράτη που μετείχαν είχαν μία μεγαλύτερη προσωπικότητα και ένταση. Τα πάντα όμως ανετράπησαν όταν επικράτησε η παγκοσμιοποίηση. Η ελεύθερη αγορά έχει ανατρέψει την κατάσταση των πραγμάτων που ίσχυε προηγουμένως. Βλέπουμε τώρα τα αποτελέσματα και τα τεράστια προβλήματα όλων αυτών των αλλαγών. Το σίγουρο ,πάντως, είναι ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση δε μπορεί να λειτουργήσει σωστά εάν αγνοηθεί η οικονομία. Η Αριστοτελική σοφία λέει ότι πρέπει να υπάρχει ένα μέσο που να προστατεύει τα δικαιώματα των ανθρώπων. Των ενεργών όμως οικονομικά πολιτών και όχι των οκνηρών. Για τον Αριστοτέλη, δεν υπάρχουν τάξεις που να στρέφεται η μία εναντίων της άλλης. Αυτό είναι το σφάλμα της νεότερης πολιτικής ιστορίας. Στον Αριστοτέλη έχουμε τους πολίτες, όπου ο εκλεγόμενος άρχων της Πολιτείας πρέπει να φροντίζει τα δικαιώματα όλων ώστε να μην αδικείται κανένας. Και αν υπάρχει αδικία, να επανορθώνεται το κακό αμέσως. Πιστεύω ότι στο θέμα της χώρας μας, έπαιξε σημαντικό ρόλο ο αυτοκαταστροφικός μας χαρακτήρας. Δε μας έφταιξε κανένας. Φταίνε οι κακοδιαχειριστές της άρχουσας τάξης, που δε φρόντισαν τη χώρα μας. Έπρεπε να είχαμε προβλέψει και να ήμασταν ως χώρα αυτάρκης. Δεν παράγουμε και δεν εξάγουμε έτσι ώστε να καλύψουμε τις οικονομικές υποχρεώσεις και να ισοσταθμίσουμε τα κόστη. Τώρα βλέπουμε τις τεράστιες δυνάμεις να έρχονται και να μας αφανίζουν. Όπως και να’ χει, η Ευρώπη καλείται να ακολουθήσει το μέσο δρόμο για να μην οδηγήσει τους πολίτες της στην ένδεια. Αυτή είναι και η Αριστοτελική άποψη. Όχι μόνο να υπάρχουν οι πλούσιοι με, βίλλες και ελικόπτερα και να αναρωτιέται ο κόσμος όταν τους βλέπει για το πως απέκτησαν αυτά τα χρήματα, χωρίς την πραγματική τους εργασία. Στην Αριστοτελική φιλοσοφία δεν υπάρχουν οικονομικά trust, κεφάλαια και εκχρηματισμός.